संस्‍कृतशब्‍दकोशः

संस्‍कृत-हिन्दी-आंग्ल शब्दकोश


निर्ग्रन्थ

उन्मुक्त, ग्रंथ मुक्त, जिसकी गांठ में पैसा ना हो, अकिंचन, एकाकी

freed from all ties, indigent, alone

शब्द-भेद : विशे.
संस्कृत — हिन्दी

निर्ग्रन्थ — यस्मिन् ग्रन्थिः नास्ति।; "रमा निर्ग्रन्थां ऊर्णां संहरति।" (adjective)

Monier–Williams

निर्ग्रन्थ — {grantha} mfn. free from all ties or hindrances##without possessions, poor##a saint who has withdrawn from the world and lives either as a hermit or a religious mendicant wandering about naked##a fool, idiot##a gam. bler##murder, manslaughter##{thaka} mfn. unattended, deserted, alone##fruitless##clever, expert##m. a naked Jaina or Buddhist mendicant##n. (?) Jainism or Buddhism##{thana} n. killing, slaughter##{tha-śāstra} n. N. of wk##{thi} mfn. free from knots, knotless##without blemish, perfect ({thi-ramaṇīyatā}, Caṇḍak.)##{thika} mfn. clever, conversant##= {hīna}##m. = {thaka} m

निर्ग्रन्थ — {nir-grantha} &c. p. 541, col. 1

इन्हें भी देखें : पञ्चनिर्ग्रन्थीसूत्र; चतुर, चतुरक, निपुण, निष्ण, निष्णात, विशारद, पटु, प्रवीण, प्राज्ञ, विचक्षण, विदग्ध, पटुमति, पटिष्ठ, पटीयस्, पेशल, प्रणत, प्रतीत, अणुक, अभिज्ञ, उल्लाघ, ऋभु, ऋभुमत्, ऋभुष्ठिर, ऋभ्व, ऋभ्वन्, ऋभ्वस्, करण, कर्मठ, कर्मण्य, कलाप, कलिङ्ग, कल्य, कारयितव्यदक्ष, कुशल, कुशलिन्, कृतकर्मन्, कृतमुख, कृतिन्, कृत्नु, क्रियापटु, छेक, छेकल, छेकाल, तूर्णि, तेजीयस्, धीवन्, धीवर, धृत्वन्, धृषु, नदीष्ण, नयक, नागर, नागरक, नागरिक, निर्ग्रन्थक, निर्ग्रन्थिक, प्रोह, प्रौण, बहुपट, बुध, बुध्द, मतिमत्, मनस्विन्, मर्मज्ञ, विज्ञ, विडङ्ग, विदुर, विद्वल, शिक्व, सुधी, सुविचक्षण, समाप्त; वधः, हत्या, हननम्, घातः, मारणम्, नाशः, निषूदनम्, हिंसा, हिंसनम्, आलम्भः, विशसनम्, व्यापादनम्, प्रमापणम्, निबर्हणम्, निकारणम्, विशारणम्, प्रवासनम्, परासनम्, संज्ञपनम्, निर्ग्रन्थनम्, निस्तर्हणम्, क्षणनम्, परिवर्जनम्, निर्वापणम्, प्रमथनम्, क्रथनम्, उज्जासनम्, पिञ्जः, विशरः, उन्माथः;