संस्‍कृतशब्‍दकोशः

संस्‍कृत-हिन्दी-आंग्ल शब्दकोश


परिग्रह्

पकड़ना, आलिङ्गन करना, घेरना, धर लेना, छोड़ देना, कैद कर लेना, पहरना, विवाह करना

to apprehend, to encircle, to encircle, to seize, to leave, to be imprisoned, to guard, to marry

शब्द-भेद : नपुं.
संस्कृत — हिन्दी

परिग्रह् — समये प्राप्य अन्यत्र गन्तुं यानारोहणानुकूलः व्यापारः।; "विलम्बेन आगताः वयम् अतः दशवादने प्रतिष्ठमानं बसयानं न पर्यगृह्णात्।" (verb)

Monier–Williams

परिग्रह् — {pari-√grah} P. Ā. {-gṛhṇāti}, {ṇīte} (Impv. 2. sg. {-gṛhāṇa} MBh. Kālid##impf. {-agṛhṇāḥ} RV##3. sg. {-agṛhṇat} TS##3. pl. {-agṛhṇan} AV##Ā. {-agṛhṇanta} MBh##pf. 1. sg. {-jagrábha} RV##3. sg. {-jagrāha} MBh. &c##ind. p. {-gṛhya} ŚBr. MBh. Kāv. &c.), to take hold of on both sides, embrace, surround, enfold, envelop VS. AV. Br. MBh. &c##to fence round, hedge round TS. AV. ŚBr. KātyŚr##to occupy on both sides ({sarasvatīm}) MBh##to seize, clutch, grasp, catch ib##to put on, wear (as a dress or ornament) ib##to take or carry along with one ib. Kāv. &c##to take possession of, master, overpower RV. AV. Br. Var##to take (in war), take prisoner, conquer MBh##to take (food) ŚBr##to receive, (also as a guest) accept ib. MBh. Śak. BhP##to take, adopt, conform to, follow Mn. MBh. Kāv. &c##to take by the hand, assist MBh##to take (a wife), marry Śak. Pañc##to surpass, excel Mn. Prab##(in Ved. gram.) to enclose ({iti}) between a word twice repeated RPrāt. (cf. {pari-graha})

इन्हें भी देखें : अभिपरिग्रह्; सम्परिग्रह्; आगम्, अन्तर्गम्, अन्तर्भू, या, अन्तर्गण्, अन्तर्या, गण्, विगण्, परिग्रह्, परिसमाप्, प्रतिसंहृ; ग्रह्, परिग्रह्, उपग्रह्, उपयम्, आसंग्रह्, आसङ्ग्रह्, आदा, उपाधा, उपादा, उपहन्, उपालभ्, निग्रह्, प्रतिग्रह्, अभ्यादा, उपलभ, अभिप्रयुज्, अपहन्, समालभ्, परिमृश्, अनुमृश्, अभिप्रमृश्, अभिसंस्पृश्, अभिसमृ, आयु, संरभ्, अभ्यारभ्, अभिसंरभ्, आक्रम्, आबध्; अवगम्, बुध्, अवबुध्, विद्, ज्ञा, ग्रह्, परिग्रह्, उपलभ्, ऊह्, विभावय, अवधारय; विवह्, परिणी, उपयम्, निविश्, परिग्रह्, स्वीकृ, नी, समुदावह्, समुद्वह्; चि, विचि, संचि, सञ्चि, उच्चि, समुच्चि, उपचि, अपचि, अवचि, समानी, संग्रह्, सङ्ग्रह्, समाहृ, समादा, संभृ, सम्भृ, समाक्षिप्, संनिधा, समुपादा, पिण्डीकृ, राशीकृ, एकत्रीकृ, परिग्रह्, उपसंहृ, प्रचि, समाकृ, समावह्, अभिसमस्, समूह्, समीज्, निचि; आदा, ग्रह्, प्रग्रह्, परिग्रह्, निग्रह्, विनिग्रह्, आसङ्ग्रह्, उपग्रह्, उपादा, पर्यादा, विग्रह्, प्रतिग्रह्, समादा, सन्निग्रह्, उपहन्, आबन्ध्, उपाधा, उपलभ्, अभ्यादा, अवष्टम्भ्; ग्रह्, प्रतिग्रह्, अभिग्रह्, परिग्रह्, सम्प्रग्रह्, उपसम्प्रग्रह्, आदा, उपादा, धा, उपलभ्, ग्रहणं कृ, आप्, स्वीकृ;