संस्‍कृतशब्‍दकोशः

संस्‍कृत-हिन्दी-आंग्ल शब्दकोश


पुंस्

नर

male, man

उदाहरणम् : पुमान्
विवरणम् : पुंस् अभिवर्धने
शब्द-भेद : पुं.
वर्ग :
Monier–Williams

पुंस् — {puṃs} cl. 10. {puṃsayati}, to crush, grind Dhātup. xxxii, 94 (Nom. fr. next?)

पुंस् — {púṃs} m. (the strong cases from {pumāns} [ 7-1, 89]##sg. nom. {púmān}##voc. {púmas} or {púman}##acc. {púmāṃsam}##du. nom. {púmāṃsau}##pl. nom. {púmāṃsas} [irreg. {puṃsas} MBh. iii, 13825]##the weak from {puṃs} [e.g. sg. instr. {puṃsā}##loc. {puṃsí} acc. pl. {puṃsás}], which loses its {s} before consonants [e.g. instr. pl. {pum-bhís}##loc. pl. {puṃsú}]##for {puṃs}, ibc, See Pāṇ. 8-3, 6) a man, a male being RV. &c. &c##(in gram.) a masculine (word) ŚBr. Pāṇ. Vop##a human being MBh. Kāv. &c##a servant, attendant BhP##the soul, spirit, spirit of man (= {puruṣa}##with {para} or {parama}, the Supreme Spirit, Soul of the Universe, Vishṇu) KapS. Tattvas. Sāṃkhyak. MBh. Pur. Kathās

इन्हें भी देखें : अनियतपुंस्का; अपुंस्; अपुंस्त्व; अपुंस्का; उक्तपुंस्क; नपुंस्; परमपुंस्; पुंस्कटी; नपुंसकः, हृतपुंस्त्वः, अपुंसः, क्लीबः; क्लीबता, क्लीबत्वम्, क्लैब्यम्, निर्वीर्यता, पुंस्त्वदोषः; क्लीबः, तृतीयप्रकृतिः, अपुंस्, उडुम्बरः, तूबरकः, पृष्ठशृङ्गी, वर्षवरः, पण्ड्रः, मुष्कशून्यः, पण्ड्रकः, स्त्रीस्वभावः, वृषाङ्कः, धर्षवरः, षण्ढः, धर्षः, वध्रिका, अक्षतः, अक्षतम्, प्रकृतिः; कटाहः;