संस्‍कृत हिन्‍दी अंग्रेजी शब्‍दकोश : पञ्चम

पञ्चम

कोकिलकूजित जैसा स्वर

fifth note of musical scale

शब्द-भेद : पुं.

पञ्चम

पांचवां

fifth

शब्द-भेद : विशे.

संस्कृत — हिन्दी

पञ्चम — यः गणनायां चतुर्थाद् अनन्तरम् षष्ठात् पूर्वम् आगच्छति।; "यः पङ्क्त्यां वामतः पञ्चमे आसने उपविष्टः अस्ति तस्मै आह्वय।" (adjective)

Monier–Williams

पञ्चम — {pañcamá} mf({ī})n. the fifth VS. AV. &c. &c. (cf. Pāṇ. 5-2, 49)##forming the 5th part (with or sc. {aṃśa} = 1/5) TBr. Mn. &c##= {rucira} or {dakṣa} L##m. (in music) the 5th (later 7th) note of the gamut (supposed to be produced by the air drawn from 5 parts of the body) MBh. Sāh##{-rāga} Gīt##the 21st Kalpa (called after the musical note) VāyuP##the 5th consonant of a Varga (i.e. the nasal) VPrāt. Pāṇ. Sch##N. of a Muni Cat##({ī}), f. See below##n. the fifth part, 1/5 (cf. above and Pāṇ. 5-3, 49)##copulation (as the 5th of the Tattvas of the Tā2ntrikas##cf. {pañca-tattva})##({am}), ind. for the fifth time, fifthly TBr. Mn. viii, 125

इन्हें भी देखें : अर्धपञ्चम; अर्धपञ्चमक; आत्मपञ्चम; आत्मनापञ्चम; आम्रपञ्चम; इहपञ्चमी; ऋषिपञ्चमी; कल्याणपञ्चमीक; तारका; ऋषि-पञ्चमी; नारायणीक्षेत्रम्, नारायणी-अञ्चलक्षेत्रम्; उकारः;